Αθήνα, 6 Μαΐου 2015 – Το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας δημοσίευσε σήμερα την ετήσια έκθεσή του για το έτος 2014, όπου αναλύονται τα ποσοτικά και ποιοτικά αποτελέσματα της καταγραφής περιστατικών ρατσιστικής βίας και εγκλημάτων μίσους από τις οργανώσεις που συμμετέχουν στο Δίκτυο. Στην έκθεση επίσης περιλαμβάνονται οι θέσεις του Δικτύου σχετικά με την πρόσβαση των θυμάτων στην αστυνομία και τη δικαιοσύνη. Τέλος, παρατίθεται συγκεκριμένη δέσμη συστάσεων προς την Πολιτεία για την καταπολέμηση των εγκλημάτων μίσους, καθώς και για την αντιμετώπιση της αστυνομικής βίας με ρατσιστικό κίνητρο.
Κατά την περίοδο Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2014, το Δίκτυο κατέγραψε, μέσω συνεντεύξεων με τα θύματα, 81 περιστατικά ρατσιστικής βίας με περισσότερα από 100 θύματα¹. Σε 46 περιστατικά στοχοποιήθηκαν μετανάστες/στριες ή πρόσφυγες λόγω εθνικής προέλευσης ή χρώματος, ενώ σε 32 περιστατικά στοχοποιήθηκαν ΛΟΑΤKI άτομα² (σε 3 τέτοια περιστατικά τα θύματα ήταν αλλοδαποί). Τέλος, σε 3 αντισημιτικά περιστατικά βεβηλώθηκαν ιερός χώρος και σύμβολα.
Το Δίκτυο διαπιστώνει ενδείξεις εξοικείωσης της ελληνικής κοινωνίας με τη βία και την στοχοποίηση ατόμων λόγω της διαφορετικότητάς τους. Η διαπίστωση αυτή εδράζεται στις τρεις βασικές ποιοτικές τάσεις των περιστατικών που κατέγραψε το Δίκτυο.
Πρώτον, παρά την ποινική αντιμετώπιση εγκληματικών ενεργειών με ρατσιστικό κίνητρο μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, οι επιθέσεις κατά προσφύγων και μεταναστών/στριών εξακολουθούν να αποτελούν την πλειοψηφία των καταγραφών. Αν και η ένταση των επιθέσεων παρουσιάζει μείωση, δεν έχει εκλείψει το μοτίβο της οργανωμένης ρατσιστικής επίθεσης από ομάδες ατόμων και η άσκηση σωματικής βίας.
Δεύτερον, παρατηρείται διάχυση της βίας κατά ΛΟΑΤΚΙ ατόμων. Έχουν καταγραφεί πολλές επιθέσεις κατά ομόφυλων ατόμων και ζευγαριών, με εμφανή την πρόθεση εξευτελιστικής μεταχείρισης. Επιπλέον, καταγράφηκαν επιθέσεις ιδιαίτερης σκληρότητας στις περιπτώσεις που το θύμα στοχοποιήθηκε λόγω ταυτότητας φύλου.
Τρίτον, η εμπλοκή ένστολων σε περιστατικά ρατσιστικής βίας παραμένει ιδιαίτερα ανησυχητική. Η αδυναμία αποτελεσματικής αντιμετώπισης των περιπτώσεων στις οποίες δεν τηρείται η νομιμότητα ενισχύεται από την ανυπαρξία ενός ανεξάρτητου μηχανισμού διερεύνησης των καταγγελιών για την αστυνομική αυθαιρεσία. Κατά συνέπεια, υπονομεύονται σε μεγάλο βαθμό οι προσπάθειες αντιμετώπισης του ρατσιστικού εγκλήματος από την ελληνική Πολιτεία.
Η σύγκριση των περιστατικών που καταγράφηκαν και όσων καταγγέλθηκαν το 2014 δείχνει μια μικρή αύξηση των καταγγελιών από θύματα πρόσφυγες και μετανάστες. Εν προκειμένω, εκτιμάται ότι η αστυνομική και δικαστική διερεύνηση της δράσης των εξτρεμιστικών ομάδων, μέσω των υποθέσεων που συνδέονται με τη Χρυσή Αυγή, έχει συμβάλει θετικά στην ενδυνάμωση των θυμάτων. Από τις μαρτυρίες τους γίνεται επίσης αντιληπτό ότι κάθε ένδειξη έμπρακτης αλληλεγγύης και σεβασμού της νομιμότητας από τους αυτόπτες μάρτυρες ενδυναμώνει το θύμα και το βοηθά ώστε να προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες για τη διερεύνηση του περιστατικού.
Το Δίκτυο χαιρέτισε το προηγούμενο έτος την υιοθέτηση των νομοθετικών ρυθμίσεων σχετικά με την προστασία των θυμάτων και των ουσιωδών μαρτύρων. Ωστόσο, επισημαίνει ότι η Πολιτεία οφείλει να διασφαλίσει την ουσιαστική πρόσβαση, εκτός από την τυπική, των θυμάτων στις αστυνομικές και δικαστικές αρχές. Στο ίδιο πνεύμα, το Δίκτυο θα παρακολουθήσει με προσοχή την πρακτική των αρμόδιων αρχών ως προς την υποχρέωση διερεύνησης του ρατσιστικού κινήτρου, κατόπιν της θέσπισης γενικής επιβαρυντικής περίστασης για τα εγκλήματα με ρατσιστικό κίνητρο (άρθρο 81Α Π.Κ.).
Σε συνέχεια των συμπερασμάτων αυτών, το Δίκτυο καλεί την Πολιτεία όχι μόνο να μην εφησυχάσει, αλλά αντιθέτως να εντείνει τις προσπάθειές της ώστε να περιορίσει την εξάπλωση των εκδηλώσεων βίας με ρατσιστικό κίνητρο. Αυτό προϋποθέτει δέσμη μέτρων που θα στοχεύουν στην προστασία των επιμέρους ομάδων από τις οποίες προέρχονται τα θύματα. Παράλληλα και υπό το πρίσμα της επικαιρότητας ως προς τις αυξημένες προσφυγικές ροές, η Πολιτεία οφείλει να λειτουργήσει προληπτικά και να στείλει σαφές μήνυμα στην κοινωνία μηδενικής ανοχής της ρατσιστικής βίας.
Διαβάστε την έκθεση του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας εδώ
¹ Σημειώνεται ότι το Δίκτυο καταγράφει περιστατικά ρατσιστικής βίας βάσει της μαρτυρίας του θύματος. Σε κάποια περιστατικά εμπλέκονται περισσότερα θύματα τα οποία δεν είναι πάντα δυνατόν να καταμετρηθούν με ακρίβεια. Επισημαίνεται επίσης ότι κάποια περιστατικά ομοφοβικής βίας στρέφονται κατά ζευγαριών και, παρόλο που θεωρείται και υπολογίζεται κατά την καταμέτρηση ως ένα περιστατικό, τα θύματα είναι 2 άτομα. 2 Λεσβίες, Ομοφυλόφιλοι, Αμφιφυλόφιλοι, Τρανς, Κουήρ, Ίντερσεξ.
² Λεσβίες, Ομοφυλόφιλοι, Αμφιφυλόφιλοι, Τρανς, Κουήρ, Ίντερσεξ.
Περισσότερες πληροφορίες:
Τίνα Σταυρινάκη, racistviolence@nchr.gr, 210.7233216
